Vier foodmarkten in onze hoofdstad: is daar een markt voor?
Vorig jaar ging in de vroegere hoofdzetel van de verzekeraar Royale Belge de derde foodmarkt van Brussel open. Is er voldoende publiek voor drie foodmarkten in één stad? En waarom zou het hier lukken terwijl het in Gent, Antwerpen en Leuven is mislukt? "Een foodmarkt moet een culinaire reiservaring zijn."
Je gelooft je ogen niet: de nieuwste foodmarkt Fox telt ruim 700 plaatsen, waarvan 300 op een megagroot terras. En vrijwel alle plaatsen zijn bezet. Zonder reservering, want dat kan hier niet.
Het is weliswaar een vrijdagavond, een uitgaansavond dus, maar toch: in een tijd van restaurants die niet voldoende personeel vinden en hun openingsuren alsmaar inkrimpen, valt het op dat mensen zo massaal naar deze 12 nieuwe eetstands trekken, elke dag open van middag tot middernacht.
Wat allicht meespeelt, is de ligging in een iconisch gebouw, opgetrokken uit staal, beton en glas vlakbij het Zoniënwoud, in 2019 geklasseerd als monument: de vroegere hoofdzetel van de verzekeraar Royale Belge, twintig jaar geleden opgegaan in AXA. Hier komen ook een tophotel, wellnesscenter, auditorium en co-working spaces, allemaal potentiële klanten voor de foodmarkt.
Parking? Geen probleem: je rijdt gewoon in de parking onder de foodmarkt. Vóór de deur is er een halte van het openbaar vervoer. En tegenover de Fox loopt een fietssnelweg. Allemaal factoren die de aantrekkingskracht van dit eetconcept - een trend in vele wereldsteden - vergroten.
Het concept is heel anders en dynamischer dan het klassieke restaurant: je kiest zelf je tafel buiten of binnen, je hebt de keuze tussen meerdere foodstands met gerechten in verschillende culinaire stijlen, je bestelt in de volgorde die je wil en op je eigen ritme, en je krijgt een zoemer mee die je meldt als je bestelling klaar is. Drank bestel je aan een centrale toog, jonge mensen lopen af en aan om lege borden en glazen af te ruimen, er weerklinkt eigentijdse pop en rock doorheen de ruimte.
"We maken het gevarieerd, flexibel en laagdrempelig", zegt Vincent Dujardin, verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie, "en zo krijgen we dagelijks ongeveer duizend vijfhonderd klanten over de vloer."
Hij legt het businessmodel uit: "Wij huren de ruimte en zoeken dan chefs om de foodstands te bemannen. Zij hoeven niets te betalen, wij nemen een commissie van 15% op hun omzet. Daardoor zijn wij verplicht om ervoor te zorgen dat de foodmarkt volk trekt, want als er geen volk is, hebben ook wij geen inkomsten. We zitten dus samen in hetzelfde bad, en zo raakt niemand gefrustreerd."
Andere formules zijn gebaseerd op een maandelijkse huur voor de eetstands, al of niet gecombineerd met een commissie op hun omzet.
De initiatiefnemers - Thierry Goor, een marketingconsultant, en Pascal Van Hamme, een cateraar en horeca-ondernemer - zijn niet aan hun proefstuk toe: ze lanceerden in 2019 de allereerste foodmarkt in Brussel, onder de naam Wolf (naar de Wolvengracht waarin het gelegen is). Ook toen al werd voor een iconisch gebouw gekozen: de lokettenzaal van het oude en deels beschermde ASLK-gebouw in het centrum van de stad. In hetzelfde gebouwencomplex zijn 245 appartementen en 135 studentenkoten, plus kantoren.
"Die constante aanwezigheid van veel potentiële klanten is heel belangrijk voor een foodmarkt", zegt Thierry Goor. "Daarnaast zijn het design en de decoratie cruciaal, omdat die de emotionele beleving versterken. En je hebt minstens tien foodstands nodig om succesvol te zijn, met gerechten uit verschillende landen van de wereld. Een foodmarkt moet een culinaire reiservaring zijn."
In 2021 kregen Goor en Van Hamme concurrentie van een foodmarkt op de site van Tour & Taxis, een van de grootste stadsvernieuwingsprojecten van de hoofdstad waar een volledig nieuwe wijk uit de grond wordt gestampt. Deze foodmarkt die de naam "Gare Maritime" kreeg, is een initiatief van de projectontwikkelaar Nextensa en de biergigant AB Inbev. Vandaar dat in de centrale bar de bieren van AB Inbev geschonken worden. In de grote overdekte hal bevinden zich ook bedrijven, bars en winkels, waardoor een breder publiek kan aangetrokken worden.
Melissa Zimmerman, manager van AB Inbev en verantwoordelijk voor Gare Maritime, zegt dat de variatie en kwaliteit van de foodstands natuurlijk belangrijk zijn, maar ook alles wat daarrond gebeurt: "Wij organiseren optredens, DJ-sets, workshops in onze foodstudio, zondagen voor kids, designermarkten, tentoonstellingen en conferenties. Bovendien is deze site nog in volle ontwikkeling, de komende jaren zullen er nog vele appartementen en kantoren bijkomen."
Foodmarkten in andere steden van ons land waren een kort leven beschoren. De Holy Food Market in de Baudelokapel van Gent werd geopend in 2017 maar moest twee jaar later al stoppen. De Mercado in Antwerpen ging na anderhalf jaar weer dicht, net zoals De Smidse in Leuven.
Zimmerman verklaart dat door de aard van de stad: "In Brussel spreek je een breder, meer divers publiek aan en heb je een grotere voedingsbodem voor nieuwe concepten. Daarnaast bereik je sowieso meer mensen in onze hoofdstad, naast vele toeristen."
De Oude Vleeshalle in Mechelen, open sinds 2019, mikt dan weer op een mix van eetstands met een architectenbureau, reclamebureau, modeboetiek, meubelwinkel, tattooshop en vergaderzalen, wat aan meer mensen redenen geeft om langs te komen.
"Maar dat is niet voldoende", zegt eigenaar Kevin Goos. "Er is ook een op en top professioneel management nodig voor de gemeenschappelijke ruimtes, dag na dag, anders haken mensen af. Bovendien zijn wij ook eigenaar van het gebouw, een niet te onderschatten voordeel."
Wie het goed aanpakt, kan dus succesvol zijn met een foodmarkt. Thierry Goor kondigt zelfs aan dat er dit jaar een vierde foodmarkt in Brussel zal opengaan, in de Sint-Bonifaaswijk in Elsene. Of daar nog een markt voor is, zal moeten blijken.
Focus op vijf foodstands
Foodmarkt Fox (Watermaal-Bosvoorde)
- Coast: hier vind je de beste garnaalkroketten van Brussel, die van Fernand Obb, maar ook de ceviche van chef Glen Ramaekers van restaurant Humphrey en een volbloed Amerikaanse "lobster roll".
- Le Comptoir de la Truffe Noire: spin-off van het bekende Brusselse truffelinstituut
- Lova: César Lewandowski, finalist in het Franse programma Top Chef, brengt zijn creatieve varianten op de de okonomiyaki, een hartige Japanse pannenkoek
- Manhattn's: hamburgers van de broers Vandermeulen uit Sint-Truiden, intussen eigenaars van een keten met zelfs een vestiging in Parijs
- Roca: creatieve Mexicaanse taco's van tweesterrenchef Yves Mattagne
Foodmarkt Wolf (centrum Brussel):
- Dierendonck: "minder maar beter vlees" is de filosofie van Hendrik Dierendonck, die ook in Brussel alsmaar bekender wordt
- Les Super Filles du Tram: twee jonge vrouwen geven hun visie op de hamburger
- La Piola: pizza's van een van de beste pizzeria's van de hoofdstad
- My Tannour: gevulde platte broodjes uit een houtgestookte klei-oven van de Syrische chef Georges Baghdi Sar
- Toukoul: eten uit één grote houten schotel ("sharing" avant la lettre), een traditie vanuit de "toukouls" (hutten) van Ethiopië
Foodmarkt Gare Maritime (Tour&Taxis)
- Tomorrowland Kitchen: smaken uit de hele wereld van het team rond dit bekende dancefestival
- Fish Bar: de fish&chips-keten Bia Mara en het restaurant Humphrey werken samen met producten van de bekende Brusselse vishandel Noordzee
- Carne: de hamburgers van Mauro Colagreco, de Argentijns-Franse chef die in 2019 de nr.1 werd in The World's 50 Best Restaurants
- XGreen: het bewijs dat streetfood ook volledig plantaardig kan zijn
- Cereal Killer: pasta-concept van de Italiaanse sterrenchef Giovanni Bruno van het restaurant Senzanome
